Translate

Zoeken in deze blog

zaterdag 22 januari 2022

IPA, het bier, de mythe; de ironie

IPA is een bier met een naam. Het is een hopbom. De bittere smaak en het vaak zware alcoholgehalte maakt het een roemrucht bier. Het was één van de eerste speciaalbieren, waarmee de craftscene zich kon onderscheiden van de saaie pilswoestijn en het Belgische bieroerwoud met alle bijbehorende speciale glazen. Het was ook één van de eerste bieren met een marketingmythe. Het zou zogenaamd zo heten omdat het mee ging op schip naar India. Later bleek dat dat misschien helemaal niet zo was omdat gewoon bier ook erheen ging. IPA zou juist door de extra hoptoevoeging langer houdbaar zijn.

Ik ben tijdens mijn vakantie in Nieuw Zeeland kennis gemaakt met IPA's. Het bier was 'too hoppy' voor mijn smaak destijds. Dat was lang voordat er in Nederland een craftscene was trouwens. Het rare was wel als je dan IPA's van ver weg dronk dat ze altijd zo mild waren. wat blijkt? IPA's moet je 'vers' drinken! 

Hoe ironisch, dat een bier dat een marketingmythe heeft over lange houdbaarheid zelf vers gedronken moet worden. 



Over ironie gesproken. Er is een liedje van Alanis Morisette over ironie. Dat volgens sommigen ironisch genoeg niet gaat over ironie. Bij nader inzien schijnt dat ironisch juist wel zo te zijn, omdat er verschillende vormen van ironie bestaan.

Ironie (altgriechisch εἰρωνεία eirōneía, wörtlich „Verstellung, Vortäuschung“) bezeichnet zunächst eine rhetorische Figur (auch als rhetorische Ironie oder instrumentelle Ironie bezeichnet).[1] Dabei behauptet der Sprecher etwas, das seiner wahren Einstellung oder Überzeugung nicht entspricht, diese jedoch für ein bestimmtes Publikum ganz oder teilweise durchscheinen lässt. Sie kann dazu dienen, sich von den zitierten Haltungen zu distanzieren oder sie in polemischer Absicht gegen angesprochene Personen zu wenden. (https://de.wikipedia.org/wiki/Ironie)

Ironie (uit het Grieks: εἰρωνεία (eirooneia) = geveinsde onwetendheid) is op een licht spottende manier het tegenovergestelde zeggen van wat men bedoelt, en dit op een manier die laat verstaan dat men het niet ernstig meent. Naast deze verbale ironie is er ook een vorm van ironie die situationeel wordt genoemd. In het Frans noemt men ironie weleens "l'arme du faible" (het wapen van de zwakke), omdat het voor de zwakke daarmee mogelijk is om zijn mening te geven zonder dat het voor iedereen overduidelijk en daarmee gevaarlijk is.... 'Ironie' is in Vroegnieuwnederlands "schimp-reeden"[1]; in Nieuwnederlands "spotternij door juist iets anders te zeggen dan wat men bedoelt, of zelfs het tegenstelde"[2] Via het Franse 'ironie' fijne spot [13e eeuw; Rey], maar pas gebruikelijk vanaf de 16e eeuw. Het Latijnse 'īrōnīa', eveneens fijne spot, ontleend aan Grieks eirōneíā 'geveinsde onwetendheid', afleiding van eírōn 'veinzer, huichelaar', dat misschien verwant is met het werkwoord eírein 'spreken'. De Griekse term εἰρωνεία (eirōneíā) is vooral bekend van Socrates, die door zich als onwetend voor te doen de verwaandheid van zijn gesprekspartners aan de kaak stelde en hun eigen onwetendheid aantoonde.[3] (https://nl.wikipedia.org/wiki/Ironie)

Verbale ironie rekent op begrip bij de verstaander. Voor een geestig of grappig effect worden woordspelingen of woorden met dubbele betekenis gebruikt. Om het verschil tussen het gezegde en het bedoelde uit te drukken, kan ironie gebruikmaken van andere stijlfiguren, zoals sarcasme (bijtende spot) en understatement. Met gezichtsuitdrukkingen en intonatie kan de gebruiker van ironie aan de verstaander hints geven dat de uitspraak niet letterlijk bedoeld is. (https://nl.wikipedia.org/wiki/Ironie)

Situationele ironie vereist dat iemands verwachtingen worden gedwarsboomd en wordt ook wel eens een ironie van gebeurtenissen genoemd. De uitkomst kan tragisch of humoristisch zijn, en is altijd onverwacht. Bij de toepassing van dit stijlmiddel gaat het met name om scherpe contrasten tussen het feitelijk gebeurde en de verwachting: Een bekend voorbeeld van situationele ironie komt uit de film The Sixth Sense, waarin Cole, een kind dat "dode mensen kan zien", pas later beseft dat het hoofdpersonage, gespeeld door Bruce Willis, in feite dood is. Een dokter die succesvol kanker geneest, maar zelf sterft aan diezelfde kanker. Uitvinders die sterven door hun eigen uitvindingen. Tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog zei generaal John Sedgwick dat sluipschutters van de Confederatie nog geen olifant zouden kunnen raken, meteen hierna werd hijzelf neergeschoten door een sluipschutter. In de Engelse taal wordt deze vorm van irony, gekenmerkt door de spottende humoristische ondertoon, veel gebruikt bij satire. (https://nl.wikipedia.org/wiki/Ironie)


Uitingsvormen in de taal Ironie gebruikt verschillende uitingsvormen: De omkering, de vorm waarbij precies het tegengestelde gezegd wordt van wat men bedoelt. Dat is me een lieve jongen. Nou, het is me wat moois. De overdrijving, ook wel hyperbool genaamd, het met opzet vergroten van dingen waardoor het in het bespottelijke wordt gedreven. Over dat klusje deed hij een eeuwigheid. Het duurt jaren om dat op te lossen! Het understatement, het tegenovergestelde van de overdrijving, het verzwakken van een mededeling. Door de verzachting wordt de mededeling juist kracht bijgezet, dankzij de ironie. Niet alles dat u zegt kan ik begrijpen. We komen hooguit een klein beetje geld tekort. Niet-passend woordgebruik, het maken van een onverwachte verschuiving in het woordgebruik. Bijvoorbeeld ineens deftige woorden gebruiken, of juist platvloerse woorden.... Ironie is niet tijds- of stromingsgebonden. Een klassiek-Griekse toneelschrijver als Aristophanes bediende zich uitbundig van diverse vormen van spot, waaronder ironie; het middeleeuwse spotdicht Reynaert de Vos bedient zich eveneens van alle gradaties. Het 19e-eeuwse realisme is over het algemeen geen goede voedingsbodem voor ironie, maar er zijn uitmuntende voorbeelden, zoals het werk van de Engelse romanschrijfster Jane Austen en de Russische toneelschrijver Anton Tsjechov. Vooral de 20e eeuw is het domein van de ironie; in de Nederlandstalige literatuur kan gedacht worden aan Multatuli, Willem Elsschot, Godfried Bomans, Simon Carmiggelt en Gerard Reve. Elsschots romans Kaas en Lijmen/Het been laten in humoristisch perspectief een beeld zien van de zakenwereld, dat in alle opzichten iets uitvergroot, een tikje schrijnend en net niet realistisch is. 'Lijmen' en 'Het Been' tonen een geweldenaar, Boorman, die een stuk minder groot lijkt als hij door Laarmans wordt opgevolgd; zijn bedrijf bestaat uit een kantoor vol lege zalen. In 'Kaas' koopt de hoofdpersoon een enorme portie kazen op die hij onmogelijk weer kwijtraakt. In beide boeken wordt de handelswereld op een subtiele manier doorgeprikt.(https://nl.wikipedia.org/wiki/Ironie)

Op het particuliere vlak staat filosofie in het teken van ironie, het besef van de onophefbare contingentie (toevalligheid) van het eigen bestaan. De contingentiegedachte - het had ook anders kunnen zijn - komt van de Amerikaanse filosoof Richard Rorty. Het individuele besef dat ons bestaan door en door contingent is, noemt hij ironie. Ironici gaan ervan uit dat hun bestaan geen harde kern heeft, maar een product is van vele omstandigheden die zij zelf niet in de hand hebben. Volgens Rorty neigen ironici, zoals Proust en Nabokov, en de filosofen Friedrich Nietzsche, Martin Heidegger en Foucault, ertoe te worstelen met dit probleem. Op het andere vlak, het publieke vlak, staat de filosofie in het teken van solidariteit. Als leden van een gemeenschap moeten wij ons ten opzichte van elkáár rechtvaardigen, en niet ten opzichte van God, de Natuur, de Mens of de Werkelijkheid.[4] (https://nl.wikipedia.org/wiki/Ironie)

Ironie veroorzaakt nogal eens misverstanden in geschreven teksten. Zuivere geschreven tekst kent immers intonatie noch lichaamstaal, net díe signalen die bij persoonlijke communicatie (irl) duidelijk maken of een opmerking al dan niet ironisch is. Wanneer niet overduidelijk het tegengestelde waar is, kan het zodoende heel lastig zijn in te schatten of iets al dan niet ironisch bedoeld is. Dit kan vermeden worden door een :-) (smiley) bij het ironische te plaatsen. Dit is vooral gebruikelijk op teksten op het internet, maar niet in de literatuur. Verschillende auteurs - in Nederland bijvoorbeeld Hugo Brandt Corstius en Willem Frederik Hermans - hebben voorgesteld een ironieteken in te voeren. Op deze manier zou men lezers duidelijk kunnen maken wanneer ironie in een tekst gebruikt wordt; anderen meenden dat op die manier de bedoelde ambiguïteit verloren zou gaan. In 2007 kwam de CPNB zogenaamd met een voorstel, dat bij nader inzien een advertentie voor de Boekenweek was. De ironie van de advertentie is niet iedereen opgevallen. Ook bij televisieboodschappen kunnen ironische boodschappen verkeerd begrepen worden. Ze kunnen zelfs een averechts effect hebben. De comedyserie All in the Family draait om de sterk bevooroordeelde en racistische Archie Bunker. Hij geeft voortdurend af op zijn linkse schoonzoon en zijn zwarte buurman. De ironie zit hem in het feit dat hij als dom, koppig en kortzichtig wordt neergezet, en dat juist zijn schoonzoon en zijn buurman hem af en toe uit de penarie helpen. Maar uit onderzoek bleek dat mensen die uit zichzelf al bevooroordeeld waren juist sympathiseerden met Archie Bunker, in wie ze hun vooroordelen bevestigd zagen. Mensen die niet die vooroordelen hadden, sympathiseerden juist met zijn schoonzoon.[5] In Nederland deed zich op televisie een vergelijkbare situatie voor bij de Tegenpartij van Kees van Kooten en Wim de Bie. De fictieve partij was bedoeld als humoristisch commentaar op 'vrije jongens', maar deze partij bleek onbedoeld een groot aantal aanhangers te krijgen. Dat een grote groep mensen de ironie niet begrepen was voor Van Kooten en De Bie aanleiding om de 'Tegenpartij' op te heffen. (https://nl.wikipedia.org/wiki/Ironie)

Dramatische ironie is een verteltechniek waarbij de toeschouwer meer weet dan een of meer personages in het verhaal, waardoor een spanningseffect ontstaat. Verwant met dit begrip is bear on the beach. Ook daar weet de kijker meer dan de personages. Het verschil is dat dramatische ironie zich over meer dan één scène kan uitstrekken, terwijl bear on the beach beperkt is tot slechts één scène. (https://nl.wikipedia.org/wiki/Dramatische_ironie)

Ironie is een literair apparaat waarbij de gekozen woorden opzettelijk worden gebruikt om een andere betekenis aan te duiden dan de letterlijke. Ironie wordt vaak aangezien voor sarcasme. Sarcasme is eigenlijk een vorm van verbale ironie, maar sarcasme is opzettelijk beledigend. Als je zegt: "Oh, geweldig" nadat je drankje al je dure nieuwe kleren heeft gemorst, bedoel je eigenlijk niet dat het incident positief is. Het gebruik van het woord 'groot' geeft hier ironisch genoeg een hogere negatieve implicatie, hoewel de formulering positief is. (https://www.storyboardthat.com/nl/articles/e/types-of-ironie)

De 3 soorten ironie:

Verbale ironie Het gebruik van woorden om iets anders te betekenen dan wat ze lijken te betekenen.

Situationele ironie Het verschil tussen wat naar verwachting zal gebeuren en wat er daadwerkelijk gebeurt.

Dramatische ironie Wanneer het publiek zich meer bewust is van wat er gebeurt dan een personage.

(https://www.storyboardthat.com/nl/articles/e/types-of-ironie)

Zie ook: https://cdn.storyboardthat.com/storyboard-srcsets/rebeccaray/three-types-of-irony.webp 

Many people struggle with irony in their writing, despite the media fable that everyone born after 1965 lives a life so deeply entrenched in irony that we can’t handle a direct assertion.(https://copyblogger.com/did-alanis-morissette-get-irony-right/)

When it comes to “not getting” irony, there’s one person who comes immediately to mind for many — Alanis Morissette. More than two decades later, her hit song “Ironic” from the 1995 album Jagged Little Pill is still the punch line of scores of irony-related jokes. If you’re not familiar, Morissette’s song describes various life situations followed by the two questions “Isn’t it ironic?” and “Don’t you think?” (https://copyblogger.com/did-alanis-morissette-get-irony-right/)

The perceived problem with the song is that most, if not all, of the given examples do not constitute either situational or literary irony.

For example:

“A traffic jam when you’re already late

A no-smoking sign on your cigarette break

It’s like ten thousand spoons when all you need is a knife

It’s meeting the man of my dreams

And then meeting his beautiful wife

And isn’t it ironic … don’t you think?”

Well, no. Those are unfortunate situations, but they are not typically what one would define as ironic. Which leads critics to claim that Alanis Morissette’s “Ironic” isn’t actually ironic.(https://copyblogger.com/did-alanis-morissette-get-irony-right/)


“Alanis may not be so dumb after all. If you discount the argument that some of her examples qualify as ‘cosmic irony’ (which I think is rather weak), the song ‘Ironic’ is devoid of irony in any of the illustrations she offers. “That, in and of itself, is ironic, and justifies the entire song from an artistic standpoint. Ms. Morissette may have been playing a wonderfully perverse joke on all of us on another level.” I never heard back from the reader, so I’m guessing he didn’t like my theory. I decided to do a little digging to see if Morissette had ever validated that interpretation. Here’s an Alanis quote about “Ironic”: “For me the sweetest moment came in New York when a woman came up to me in a record store and said, ‘So all those things in ‘Ironic’ aren’t ironic.’ And then she said, ‘And that’s the irony.’ I said, ‘Yup.’” One could certainly argue that Morissette simply recognized a saving grace and took it. Others might argue that the song does contain at least one or two examples of irony, which would invalidate the explanation. Regardless, there’s a point for writers beyond the notion that Alanis Morissette’s “Ironic” isn’t ironic. The point is this … You may be absolutely brilliant, but if only really smart people and mystery lovers can figure out what you’re actually talking about, you’re a failure from a marketing standpoint. This isn’t a problem for pop stars, but it’s something to think about when you approach your own blogging and copywriting. Isn’t it ironic that a genius communicator is someone who can express things as simply and clearly as possible? Dontcha think? (https://copyblogger.com/did-alanis-morissette-get-irony-right/)

Het bijzondere van IPA's is ook nog eens een keer dat er diverse versies van zijn ontstaan: Westcoast Eastcoast, NEIPA, DDH enzovoort. 


Geen opmerkingen:

Een reactie posten